Jin [Authors]
CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 – 1918)
Chiến tranh Thế giới thứ nhất (WWI) là một trong những cuộc chiến tranh tàn khốc nhất lịch sử nhân loại, kéo dài từ 28/7/1914 đến 11/11/1918. Đây không chỉ là cuộc xung đột giữa các quốc gia mà còn là sự đối đầu giữa các khối liên minh quân sự, gây ra những hậu quả nghiêm trọng trên toàn cầu
---
1. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CHIẾN TRANH
Nguyên nhân sâu xa:
- Chủ nghĩa dân tộc cực đoan: Các quốc gia châu Âu gia tăng lòng tự tôn dân tộc, dẫn đến sự thù địch giữa các nước, đặc biệt là giữa Đức, Anh, Pháp và Nga
- Chủ nghĩa quân phiệt: Các nước châu Âu đua nhau chạy đua vũ trang, gia tăng sức mạnh quân sự để chuẩn bị cho chiến tranh
- Chủ nghĩa đế quốc: Các cường quốc tranh giành thuộc địa, đặc biệt là ở châu Phi và châu Á, làm gia tăng căng thẳng.
- Liên minh quân sự phức tạp: Châu Âu bị chia thành hai khối đối lập:
- Liên minh Trung tâm (Central Powers): Đức, Áo-Hung, Đế quốc Ottoman, Bulgaria
- Khối Hiệp ước (Allies): Anh, Pháp, Nga (sau có Mỹ, Ý, Nhật Bản…)
Nguyên nhân trực tiếp:
- Vụ ám sát Thái tử Áo-Hung Franz Ferdinand (28/6/1914): Một sinh viên người Serbia thuộc tổ chức "Bàn tay đen" ám sát Thái tử Áo-Hung tại Sarajevo (Bosnia). Áo-Hung đổ lỗi cho Serbia và tuyên chiến vào ngày 28/7/1914, kích hoạt chuỗi liên minh dẫn đến cuộc chiến toàn cầu
---
2. DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CUỘC CHIẾN
Chiến tranh bùng nổ trên nhiều mặt trận, chủ yếu ở Mặt trận phía Tây (Pháp - Bỉ) và Mặt trận phía Đông (Nga - Đức - Áo-Hung)
Giai đoạn 1: Chiến tranh bùng nổ (1914)
- Đức tấn công Bỉ và Pháp theo Kế hoạch Schlieffen, hy vọng đánh bại Pháp nhanh chóng rồi quay sang đánh Nga
- Anh tuyên chiến với Đức (4/8/1914) sau khi Đức xâm lược Bỉ.
- Trận Marne lần 1 (9/1914): Quân Đức bị chặn lại gần Paris, làm thất bại kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh
Giai đoạn 2: Chiến tranh trận địa (1915 – 1916)
- Hai phe đào chiến hào dài hàng trăm km dọc Mặt trận phía Tây, tạo ra thế giằng co đẫm máu.
- Trận Verdun (1916): Đức tấn công Verdun (Pháp) trong trận đánh kéo dài gần 10 tháng, gây tổn thất nặng nề cho cả hai bên (~700.000 thương vong)
- Trận Somme (1916): Phe Hiệp ước phản công, nhưng thương vong lên tới 1 triệu người, lần đầu tiên xe tăng được sử dụng (Anh)
Giai đoạn 3: Mỹ tham chiến - Nga rút lui (1917)
- Mỹ tham chiến (4/1917): Do Đức dùng tàu ngầm tấn công tàu hàng Mỹ và gửi điện tín Zimmerman dụ Mexico đánh Mỹ.
- Cách mạng Nga (1917): Nga thoái lui do cuộc Cách mạng Tháng Mười do Lenin lãnh đạo, ký Hòa ước Brest-Litovsk với Đức (3/1918)
Giai đoạn 4: Phản công và chiến thắng của phe Hiệp ước (1918)
- Đức mở Chiến dịch Mùa xuân (1918) nhằm đánh bại phe Hiệp ước trước khi quân Mỹ đổ bộ đông hơn.
- Trận Marne lần 2 (7/1918): Đức thất bại, quân Đồng minh tổng phản công.
- Áo-Hung, Ottoman, Bulgaria lần lượt đầu hàng (10 - 11/1918).
- Ngày 11/11/1918, Đức ký Hiệp định đình chiến tại Compiègne, chiến tranh kết thúc
---
3. HẬU QUẢ CỦA CHIẾN TRANH
Thiệt hại nặng nề:
- Số người chết: ~20 triệu người (10 triệu quân nhân, 10 triệu dân thường)
- Số người bị thương: ~21 triệu.
- Kinh tế châu Âu kiệt quệ, nhiều thành phố, làng mạc bị phá hủy
Những thay đổi chính trị lớn:
- Sự sụp đổ của các đế quốc lớn: Đức, Áo-Hung, Ottoman, Nga
- Sự xuất hiện của các quốc gia mới: Tiệp Khắc, Ba Lan, Nam Tư…
- Hình thành Hội Quốc Liên (tiền thân của Liên Hợp Quốc) để ngăn chặn chiến tranh
Hiệp ước Versailles (1919) - Hình phạt nặng cho Đức:
- Đức phải nhận trách nhiệm gây chiến
- Bồi thường 132 tỷ mark vàng (~400 tỷ USD ngày nay)
- Mất nhiều lãnh thổ (Alsace-Lorraine về Pháp, Tây Phổ về Ba Lan…)
- Bị giới hạn quân sự nghiêm ngặt (chỉ được có 100.000 quân, cấm sản xuất vũ khí hạng nặng)
Tuy nhiên, sự trừng phạt quá nặng nề này khiến người Đức phẫn nộ, góp phần dẫn đến sự trỗi dậy của Hitler và Chiến tranh Thế giới thứ hai (1939-1945)
---
4. KẾT LUẬN
Chiến tranh Thế giới thứ nhất là cuộc chiến đầu tiên sử dụng nhiều công nghệ quân sự hiện đại như xe tăng, súng máy, chiến tranh hóa học, tàu ngầm, máy bay chiến đấu. Dù kết thúc vào năm 1918, nhưng hậu quả của nó đã đặt nền móng cho những xung đột sau này, đặc biệt là Chiến tranh Thế giới thứ hai
Comments
Fuji
sao chép đk chứ nếu mà đánh bằn tay từng chữ chắc gãy tay luôn rồi
2025-04-12
1
♪𝐌𝐨𝐧𝐚༒ℐ𝓉𝒶𝓁𝓎 ℰ𝓂𝓅𝒾𝓇ℯ♧︎𝖨𝖤 ❤︎︎ 𝕊𝕙𝕚
=))) Ôi tr cái xưng hô
2025-01-29
1
mailannnne
chiến tranh thế giới thứ hai ( 1939-1945)
2025-04-07
1