[Rhycap] Ánh Dương Đời Cậu - 01 - Bà Phú - Bà Bá

Thuở ấy, vùng Cửu Khê là nơi đất lành chim đậu, sông ngòi chằng chịt như mạch mặt trời trải xuống mặt đất. Một miền đất xưa nay trù phú.

Trong số các làng lớn quanh vùng, có hai họ được người ta truyền miệng gọi là :

" Hai cột trụ của cả miền Nam Trấn ".

Nằm bên hữu ngạn con sông Cái Tân, Phủ Bà Phú Hộ toạ lạc giữa thôn Cẩm Là, một thôn làng nhỏ, yên bình, nơi mạch nước ngầm chan hoà, ruộng đồng quanh năm hai mùa gặt.

Người trong vùng hay kháo nhau :

" Qua đình Tam Dương rẽ trái, nhìn thấy cổng tam quan lợp ngôi hoàng lưu ly, ấy là phủ nhà Phú Hộ ".

Bà Phú người đàn bà - người má khắc khe ở phủ, từng lời bà nói như thể lệnh, đám người làm nghe mà run.Với ba cậu con trai, bà nghiêm - nhưng không lạnh, bà dậy theo kiểu " Thương cho roi cho vọt ".

Đặc biệt, thương cậu cả Đăng Dương, cậu hai Quang Anh : Hai đứa có tánh nết như bà thời trẻ, vừa thông minh lại vừa ương mạnh.

Phủ bà được dựng theo kiểu nhà Rường ba gian hai chái, tường gạch tô vôi trắng, hàng cột lim đỏ bông, nền lát gạch tàu thẳng táp. Trước là ao sen, sau là vườn cam vườn quýt, hương thơm thoảng trong gió dịu suốt 4 mùa.

Trong phủ, bà Phú là người cầm quyền, tiếng nói vững như đinh đóng cột, từ việc nhà đến kẻ ăn người ở, tất cả đều theo nếp cũ : - Cửa trước chỉ mở dịp tết lớn hoặc có hôn sự. - Gian giữa thờ tổ tiên, xông trầm buổi sáng, thay nước bát hương mỗi mùng một. - Quanh năm có người đọc sách, tập vẽ, may áo, băm trầu,...

Quang Anh, Cậu Hai của Phủ, lớn lên trong sự chỉnh chu ấy cùng với Cậu Cả - Đăng Dương và Cậu Em Út - Quang Hùng Cả ba được nuôi nấng, chiều chuộng nhưng tánh nết lại khác nhau một trời, ăn không được để cơm rơi hột cơm, bước ra sân không để áo lùa đất, dáng dấp khuôn phép, nề nếp - Bà Phú chỉ bảo.

____________________________

Phía hạ lưu sông, cách Cửu Khê một buổi đò chèo tay, là vùng Trạch Lưu - Nơi Phủ Bà Bá Hộ ngự giữa những vườn cổ thụ và cánh đồng phèn ngọt.

Phủ Bà Bá không to bằng Phủ Bà Phú, nhưng nổi tiếng là gia tộc văn nho - Gia Tộc Hoàng, người người đỗ đạt, hiền lành nhưng cứng cỏi. Bà Bá tuy là đàn bà, nhưng tiếng nói có sức xoay chuyển hôn sự, đất đai, thậm chí là họ hàng xa cũng nể.

Người đàn bà của tình thương và sự nhẫn nhịn không thể réo tên Bà Bá, hay còn gọi là người má của mọi gia nô. Bà sống bằng cái tâm, chẳng phải cái lý. Với bạn bè, họ hàng, bà giữ nghĩa. Với người dưới, bà nhân hậu. Người trong vùng Nam Trấn thời ấy đồn đại :

" Ai khổ cứ tới Phủ Bà Bá, bả cho mượn gạo chớ không nỡ để ai đói ".

Nhà dựng theo kiểu nhà tứ trụ, mái lá lợp ngói âm dương, bên hiên có cây khế cổ thụ nở hoa tím mỗi tháng Ba. Gian chính có bàn thờ vọng tổ tiên ở Bác Hà, lư hương khắc bài mình về công trạng khai khẩn đất Trạch Lưu.

Đức Duy, con trai út của bà, Duy là con một, bà gọi em bằng Út. Em được nuôi nấng giữa tình thương của má, tiếng sáo trưa và bóng râm giàn mướp, nên tánh tình trầm lặng, dịu dàng, nhưng cũng có chút bi ai của người được sanh ra giữa gánh nặng kỳ vọng và tình yêu bị sắp đặt. Bà thương Duy lắm, thương như ngọc ngà, quý như của vàng, chân từng sợi tóc, tay em chưa biết vấy bụi trần ai,Thủ Khoa một thời Sài Thành, muốn ghét cũng chẳng được.

________________________

Bà Phú với Bà Bá, một tình bạn trái nết nhưng gắn kết như keo sơn. Một người như sắt nung, người kia như nước mưa đầu mùa. Cả hai từng bị chồng ruồng bỏ, quen nhau từ thuở nằm nôi, gọi là tri kỷ thì không, bạn thân lại càng không, một tình hạn ẩn dấu giữa hai người đàn bà.

Tình cảm giấu tên của hai người mãi vẫn chưa trai nhau, đành nhờ tụi nhỏ gắn kết tình duyên khi vừa lọt lòng má.

Thế quái nào một kẻ ăn chơi, sa đoạ nhưng vẫn biết nghĩa phép lại được giao duyên với cậu bé hiền dịu, tốt tánh.

_____