Văn bản I : Đào Viên Sơ Ngộ.

Đào Viên (桃源): Là cách gọi rút gọn của “Đào Hoa Nguyên” – một chốn bồng lai tiên cảnh trong bài văn nổi tiếng “Đào Hoa Nguyên Ký” của Đào Tiềm (nhà văn đời Tấn). Đây là biểu tượng cho thế giới lý tưởng, tách biệt với thực tại đầy hỗn loạn, nơi con người sống an lạc, tự do, không tranh đấu. Sơ Ngộ (初遇): Có nghĩa là “lần gặp gỡ đầu tiên”, lần đầu tiên hai người gặp nhau. "Đào Viên Sơ Ngộ" có thể hiểu là: “Cuộc gặp gỡ đầu tiên nơi Đào Nguyên” hay nói cách khác là: “Lần đầu tiên gặp nhau tại chốn mộng ảo, như tiên cảnh”

___________________

Tiết xuân phân, mưa phùn lất phất giăng mắc khắp kinh thành, vương vấn trên những mái ngói rêu phong và cánh đào non chớm nở. Đức Duy, công tử trưởng của Hoàng Gia, một gia tộc vọng tộc lừng lẫy bậc nhất Đại Việt, chậm rãi bước dưới tán đào viên. Chàng mặc bộ trường bào gấm thêu hoa văn chìm, dáng người cao ráo, tuấn tú nhưng khuôn mặt lại điểm chút nét u uẩn, ánh mắt thường trực sự lạnh nhạt, khiến người ta khó lòng tiếp cận. Duy là niềm tự hào của Hoàng Gia, văn chương hiển hách, võ nghệ tinh thông, nhưng tâm hồn chàng lại như một tảng băng ngàn năm, chỉ có sách vở và gươm đao mới có thể chạm đến.

Hôm đó, Duy ghé qua khu chợ phiên ven sông Tô Lịch, nơi dòng người tấp nập, ồn ã khác hẳn sự tĩnh lặng nơi phủ đệ. Chàng không có ý định mua bán gì, chỉ đơn thuần muốn thoát khỏi bầu không khí ngột ngạt của những quy tắc lễ nghi. Đi ngang qua một sạp tranh nhỏ nép mình dưới gốc đa cổ thụ, Duy chợt khựng lại.

Dưới làn mưa bụi, một thiếu niên mảnh khảnh đang cặm cụi phác họa. Mái tóc đen nhánh rủ xuống che đi vầng trán thanh tú, đôi tay nhỏ bé khéo léo lướt trên giấy điệp. Khác với những nét vẽ cường điệu hay hoa mỹ thường thấy, bức tranh của cậu đơn giản đến lạ, chỉ là một cành mai cô độc vươn mình trong tuyết. Nhưng chính cái sự đơn giản ấy lại toát lên một vẻ đẹp tinh khiết, mạnh mẽ đến nao lòng, như phản chiếu chính tâm hồn người vẽ

Duy tiến lại gần. Hương mực mới và mùi giấy thơm thoang thoảng lướt qua khứu giác. Thiếu niên ấy ngẩng đầu lên, để lộ khuôn mặt thanh tú, đôi mắt to tròn, trong veo như hồ nước mùa thu, và một nụ cười mỉm nhẹ nhàng, tựa đóa cúc dại e ấp trong sương. Quang Anh, cái tên mà chàng nghe được từ một người bán hàng rong gần đó, là một thiếu niên mồ côi, sống nhờ nghề vẽ tranh và viết thuê chữ nghĩa cho người qua đường.

Duy cất tiếng, giọng nói trầm ấm nhưng vẫn phảng phất vẻ xa cách thường ngày.

Quang Anh hơi giật mình, không nghĩ sẽ có khách hỏi mua bức tranh vừa mới hoàn thành. Cậu cúi đầu, nhẹ nhàng đáp:

Duy hơi nhíu mày. Lần đầu tiên có người dám nói những lời như vậy với chàng, một kẻ luôn được bao quanh bởi vật chất và sự toan tính. Ánh mắt Quang Anh không hề có sự tham lam hay nịnh nọt, chỉ có sự chân thành và một chút bẽn lẽn. Chính cái sự khác biệt ấy đã khiến Duy cảm thấy một chút rung động trong trái tim vốn đã chai sạn. Chàng bỏ một nén bạc vào giỏ tranh của Quang Anh, đủ để cậu sống qua cả mùa đông lạnh giá, rồi cầm lấy bức tranh, lặng lẽ rời đi.

Kể từ ngày đó, Duy thường xuyên ghé thăm sạp tranh nhỏ bên sông. Lúc đầu, chàng chỉ đứng từ xa quan sát Quang Anh cặm cụi vẽ, hoặc lẳng lặng mua vài bức tranh. Dần dà, những cuộc trò chuyện ngắn ngủi bắt đầu nảy nở. Duy phát hiện ra Quang Anh không chỉ có tài năng hội họa mà còn am hiểu thi ca, triết lý, dù chưa từng được học hành bài bản. Tâm hồn cậu như một viên ngọc thô chưa được gọt giũa, chứa đựng vẻ đẹp nguyên bản và lương thiện.

Duy cảm thấy một sự bình yên lạ lùng khi ở bên Quang Anh, thứ bình yên mà chàng chưa từng tìm thấy trong những bức tường thành cao ngất của Hoàng Gia. Nụ cười của Quang Anh, ánh mắt trong trẻo ấy, dần trở thành ánh sáng le lói xua đi sự u uất trong lòng Duy. Tình cảm của họ cứ thế lớn dần, âm thầm và tinh khiết như những cánh đào rơi trên mặt nước.

____________________