Trong các tác phẩm kinh điển của văn học khoa học viễn tưởng, thế giới được mô tả, như nguồn gốc của nền văn minh vũ trụ, các chủng tộc, thiết đặt quy tắc, cũng như các sáng tạo công nghệ của loài người, có nhiều điểm tương đồng với thần thoại cổ đại. Thường có ba tình huống phổ biến trong thiết đặt thế giới: thứ nhất, nền văn minh tiên tiến của vũ trụ như thần thánh đã tạo ra nhiều nền văn minh của các hệ sao, tạo ra hoặc truyền cảm hứng cho nền văn minh loài người trên Trái Đất; thứ hai, nền văn minh vũ trụ không xác định tạo ra thế giới riêng của mình, tạo thành mối quan hệ song song với nền văn minh loài người trên Trái Đất; thứ ba, các tạo vật của loài người tạo ra các mối quan hệ khác nhau với loài người trên Trái Đất, tạo ra nhiều cảnh quan thế giới.
Tiểu thuyết khoa học viễn tưởng trên mạng phát triển dưới ảnh hưởng trực tiếp của các tác phẩm kinh điển văn học khoa học viễn tưởng thế giới, làm rõ thiết đặt thế giới thông thường trong văn học khoa học viễn tưởng, tự nhiên soi sáng lối tư duy trong việc tạo dựng thế giới của tiểu thuyết khoa học viễn tưởng trên mạng, và hướng phát triển có thể trong tương lai.
Thế giới và các chủng tộc, đặc biệt là loài người và nền văn minh của họ, đến từ đâu? Đây là chủ đề quan trọng của nền văn minh vũ trụ, nghiên cứu vũ trụ học của loài người cung cấp cơ sở lý thuyết cho thiết đặt thế giới khoa học viễn tưởng. Series phim và truyền hình "Star Trek" là đại diện cho tác phẩm khoa học viễn tưởng, nhờ vào thiết đặt thế giới phức tạp và rộng lớn do nền văn minh vũ trụ tạo ra, câu chuyện phiêu lưu trong dải Ngân hà là nguyên nhân chính cho sự phổ biến lâu dài của nó.
Trong quá khứ xa xôi, một loại gen sinh học được phân tán khắp các hệ sao trong vũ trụ và hướng dẫn sự tiến hóa của sự sống, giống như Thượng đế tạo ra loài người theo hình ảnh của Ngài, do đó nhiều chủng tộc ở các hệ sao rất giống nhau, mặc dù có những đặc điểm nổi bật của từng chủng tộc, như người Vulcan có tai nhọn, người Klingon có gai trên đầu, người Betazoid có khả năng đọc tâm, người Andorian có làn da xanh và sừng trên đầu, v.v., nhưng tất cả đều có hình dạng tương tự loài người.
Sau Thế chiến thứ ba, loài người trên Trái Đất tiến tới liên minh và phát minh ra tàu vũ trụ có khả năng bay với tốc độ vượt quá tốc độ ánh sáng, thu hút sự chú ý của người Vulcan với tai nhọn từ hành tinh khác, giúp loài người bước vào kỷ nguyên "văn minh tốc độ cao". Họ cùng nhau khám phá dải Ngân hà, gặp gỡ văn minh mới, truyền bá ý chí hòa bình, và vào năm 2161 thành lập Liên bang Liên sao với thủ đô ở Paris và trụ sở chính tại San Francisco.
Tác phẩm dựa vào hệ tọa độ Đề-các trong không gian hai chiều, chia dải Ngân hà thành bốn khu vực, được đặt tên là Khu vực thứ nhất, thứ hai, thứ ba, thứ tư, mỗi khu vực có hàng ngàn khu vực sao, mỗi khu vực sao có nhiều hệ sao. Chẳng hạn như Trái Đất, Liên bang Liên sao nằm ở Khu vực thứ nhất, khu vực sao 0001, hệ Mặt trời; Khu vực thứ hai chủ yếu là người Vulcan, Romulan, Klingon; Khu vực thứ ba, Liên bang Liên sao chỉ mới khám phá sơ lược, tình hình không rõ; Khu vực thứ tư là khu vực của Borg. Liên bang Liên sao, Đế quốc Klingon, Đế quốc Romulan cùng là ba lực lượng lớn của dải Ngân hà.
Tốc độ Warp: Là một công nghệ di chuyển trong không gian-thời gian bị nén lại, dựa vào động cơ năng lượng chống vật chất của tàu vũ trụ, tạo ra một trường lực nhân tạo, làm cong không gian, cho phép tàu vũ trụ di chuyển với tốc độ vượt quá tốc độ ánh sáng trong không gian bị biến dạng. Công nghệ Warp tương tự như khái niệm "nhảy không gian-thời gian" trong các tác phẩm khoa học viễn tưởng khác.
Máy Truyền Tải Lượng Tử: Có thể phân rã cơ thể người và đồ vật thành các hạt lượng tử và sau đó tái tạo chúng lại tại điểm đến. Chỉ cần nhập vào tọa độ của điểm đến, có thể truyền tải người hoặc vật thể mà không bị vật cản.
Thiết bị Giảm Chấn Trọng lực: Có thể tạo ra trọng lực nhân tạo, cho phép tàu vũ trụ mô phỏng trọng lực của hành tinh, ngăn chặn thủy thủ đoàn không bị lơ lửng, giảm bớt ảnh hưởng của gia tốc lớn khi tàu bắt đầu di chuyển với tốc độ Warp.
Vũ khí Pha: Một loại vũ khí năng lượng, có thể phát ra một "tia pha" giống như laser, gây ra các mức độ cháy nhiệt độ khác nhau, pháo pha có thể được trang bị trên tàu vũ trụ, súng pha có thể dùng làm vũ khí cá nhân.
USS Enterprise: Là biểu tượng của series "Star Trek", đã xuất hiện nhiều phiên bản khác nhau của tàu vũ trụ, đều mang tên "USS Enterprise". Thân tàu chính là một đĩa khổng lồ với 33 tầng. Phía sau có hai buồng động cơ hình trụ, sử dụng động cơ chống vật chất làm nguồn năng lượng, còn được gọi là "động cơ Warp", phần nối thân tàu chính và buồng động cơ là thân tàu phụ, chứa máy phát khiên chính. USS Enterprise được trang bị pháo pha, là vũ khí chuẩn của tàu vũ trụ, còn có vũ khí tạo ra từ trường Warp là ngư lôi photon.
Những tưởng tượng khoa học này, giống như trong thần thoại và tiểu thuyết mạng, một số vị thần vĩ đại có khả năng thần thông, đều là sự vượt qua và phá vỡ quy tắc vật lý, không gian-thời gian của thế giới thực dưới sự dẫn dắt của mong muốn của loài người.
Người Vulcan: Có tai nhọn, lông mày hướng lên, mái tóc ngang lông mày, có đặc điểm ngoại hình của người phương Đông, là đồng minh của loài người trong vũ trụ. Người Vulcan từng là một chủng tộc hiếu chiến, suýt nữa hủy diệt nền văn minh của chính mình do chiến tranh. Nhưng hàng ngàn năm trước, dưới sự hướng dẫn của triết gia vĩ đại Surak, họ đã chuyển hướng sang chủ nghĩa hòa bình. Người Vulcan hiện đại tuân theo lý trí và logic, kiềm chế cảm xúc.
Người Romulan: Là phần hiếu chiến của người Vulcan, là kẻ phản diện có sức nặng, giống như thần Loki và đồng bọn của ông trong thần thoại Bắc Âu, đã xây dựng Đế chế Romulan rộng lớn ở Khu vực thứ hai, lớn gấp năm lần Liên bang Liên sao. Công nghệ nổi tiếng của người Romulan bao gồm vũ khí chia cắt và tia plasma, tàu chiến nổi tiếng "Romulan Warbird" là biểu tượng của họ.
Người Klingon: Là một chủng tộc chiến binh yêu chiến và coi trọng danh dự, họ có các cơ quan quan trọng đôi, chẳng hạn như tim có tám buồng, bốn dạ dày, một hỏng vẫn còn những cái khác có thể sử dụng, đảm bảo sự bền bỉ và khả năng tự phục hồi khi chiến đấu của người Klingon. Họ không ngừng chiến đấu với loài người nhưng cũng liên minh với loài người chống lại Borg. Người Klingon có văn hóa đặc trưng riêng biệt, đặc biệt là ngôn ngữ và chữ viết Klingon, khá phổ biến trong cộng đồng người hâm mộ khoa học viễn tưởng.
Người Borg: Sống ở Khu vực thứ tư của dải Ngân hà, là sinh vật hóa sinh hóa máy, là kẻ thù tàn nhẫn nhất, một khi bị chúng nhiễm phải các dụng cụ nano, suy nghĩ sẽ bị tích hợp vào Borg Collective, ý thức cá nhân cũng biến mất, bị chúng đồng hóa, và được trang bị cánh tay máy và mắt điện tử. Họ luôn tự xưng là "chúng tôi", đáng sợ và mạnh mẽ, chỉ tìm kiếm hiệu quả, tàn nhẫn và vô tình, phát triển bản thân bằng cách đồng hóa các chủng tộc khác.
Con người siêu phàm "Khan" và đồng bọn của anh ta: Khan là "siêu nhân" do các nhà khoa học loài người tạo ra dựa trên eugenics, sức mạnh gấp năm lần người bình thường, trí tuệ gấp đôi. Khan và nhóm siêu nhân của mình một thời đã cai trị hơn bốn mươi quốc gia, chiếm một phần tư dân số thế giới. Khan là nhân vật phản diện nổi tiếng nhất, một kẻ tham vọng và bạo chúa tàn nhẫn, nhưng đồng thời lại đầy đam mê và sức sống, phát ra sức hút chết người.
Sự phân bố lực lượng này, cùng với việc thiết lập đồng minh và kẻ thù, làm cho những câu chuyện chiến tranh giữa các vì sao trở nên không ngừng. Điều này tương đồng với việc thiết lập chủng tộc, phe thiện và phe ác trong thần thoại cổ đại và văn học giả tưởng, cũng như việc các thần tạo ra để cho các sinh vật tạo dựng của mình chiến đấu với nhau. Liệu đây có phải là việc tuân theo một số quy tắc đạo đức không can thiệp, hay là bản chất chiến đấu của các sinh vật tạo dựng vốn đã là một phần cốt lõi trong việc tạo dựng thế giới?
Vũ trụ rất lớn, khả năng rất nhiều, nhất định tồn tại rất nhiều chủng tộc, rất nhiều nền văn minh, còn phong phú hơn chủng tộc trong thần thoại nhân loại trái đất. Con người hướng ước mơ về vũ trụ rộng lớn, văn học và nghệ thuật khoa học viễn tưởng cũng đã trở thành lĩnh vực trọng điểm của "sáng tạo thần thoại" hiện đại.
Loạt phim Chiến tranh giữa các vì sao,
mở ra truyền thống giả tưởng của riêng mình, trong đó người ngoài hành tinh có thế giới phát triển độc lập, nhưng lại có nhiều điểm tương đồng với thế giới loài người, mang lại cảm giác quen thuộc nhưng mới mẻ cho khán giả.
① Thiết đặt Lịch sử Thế giới
Trong một dải Ngân hà xa xôi, tồn tại một nền văn minh lịch sử lâu dài, họ đã trải qua một giai đoạn đặc biệt: chế độ cộng hòa dân chủ cổ xưa do có những khiếm khuyết nghiêm trọng trong cấu trúc hệ thống, bị lực lượng bóng tối lợi dụng, thành lập Đế chế Ngân hà mạnh mẽ và độc đoán, sau đó lại bị thay thế bởi một nền cộng hòa mới. Cấu trúc chiến tranh đối đầu giữa liên minh dân chủ và Đế chế độc tài này được sử dụng trong nhiều tác phẩm lấy bối cảnh vũ trụ, Ngân hà, cung cấp động lực mạnh mẽ cho phát triển cốt truyện của Star Wars.
② Thiết đặt Lực lượng
"Jedi" với sứ mệnh và lực lượng "Sith" xấu xa của bóng tối, hai bên thiện và ác chiến đấu lâu dài, cả hai loại chiến binh đều có thể kiểm soát "Lực lượng". Lực lượng bao gồm khả năng kiểm soát tâm trí, di chuyển vật thể từ xa (điều khiển bằng ý nghĩ), phát ra sét, tàng hình và các năng lực siêu nhiên khác.
③ Thiết đặt Cảnh vật
Một trong những cảnh vật chính của câu chuyện là hành tinh sa mạc khổng lồ Tatooine, quê hương của nhân vật chính trong "Star Wars". Nơi đây có nhiều chủng tộc sa mạc sinh sống, như người Tusken Raider hung dữ cao lớn, còn gọi là Sand People; người Jawas nhỏ bé và yếu đuối; Banthas, loài động vật ăn cỏ dễ thuần phục, giống như lạc đà trên Trái Đất; Krayt dragon, loài bò sát ăn thịt lớn, răng và xương sống chứa độc tố, săn bắt krayt dragon có thể thu được viên ngọc quý Krayt. Thiết đặt này mang đến hương vị ngoại hành tinh khác biệt so với Trái Đất.
④ Thiết đặt Vũ khí
Kiếm Plasma hoặc Lightsaber: Là vũ khí chính trong các trận chiến, được tạo thành từ năng lượng nguyên chất với hình dạng lưỡi kiếm dài khoảng một mét và phát ra ánh sáng.
Death Star: Là căn cứ chiến đấu có kích thước tương đương với một vệ tinh thiên thể, sở hữu hệ thống laser tuabin mạnh mẽ và bộ phát tia kéo, có sức mạnh kinh ngạc, có thể sử dụng tia năng lượng để phá hủy một hành tinh từ quỹ đạo thấp, bên trong có đội quân Đế chế lớn và máy bay chiến đấu.
⑤ Thiết đặt Cảnh vật, Đạo cụ, Trang phục
Trong phim, các Jedi sử dụng lightsaber mặc trang phục cổ truyền Nhật Bản, những người bảo vệ của Thượng viện Ngân hà mặc trang phục cổ điển La Mã, Thượng viện có nhiều tác phẩm điêu khắc theo phong cách Hy Lạp, các phi công lái máy bay chiến đấu mặc như phi công không quân Thế chiến thứ hai, v.v., thể hiện xã hội vũ trụ trong giả tưởng thông qua hình thức quen thuộc, thu hẹp khoảng cách với khán giả. Họ không phải là loài người trên Trái Đất, nhưng câu chuyện họ kể lại khiến chúng ta liên tưởng đến chính loài người của chúng ta.
Trong thế giới văn học khoa học viễn tưởng, người ngoài hành tinh khác với nguồn gốc của con người, nhiều hơn là đóng vai kẻ thù hoặc vật tham khảo của con người, là "người khác" mà con người cần.
Trong bộ phim "Ngày độc lập", ngày 2 tháng 7 của một năm tương lai, các trạm giám sát trên khắp nước Mỹ phát hiện một con tàu vũ trụ khổng lồ của người ngoài hành tinh có đường kính trăm dặm, đang đến gần trái đất, và phóng nhiều tàu vũ trụ phụ có đường kính 15 dặm, bay đến bầu trời của các thành phố lớn trên trái đất. ngày 3 tháng 7, tàu vũ trụ của người ngoài hành tinh bắt đầu tấn công trái đất, nền văn minh nhân loại bị tấn công hủy diệt ngay lập tức. ngày của Mỹ, Tổng thống Mỹ chỉ đạo hành động phản công, các quốc gia trên thế giới đồng thời hành động, bại kẻ xâm lược và cứu nhân loại.
Người ngoài hành tinh xâm lược, là nguyên nhân quan trọng khiến nhân loại trái đất đoàn kết lại, họ là một kẻ thù có năng lực, vừa vặn đột nhiên đến, khiến nhân loại đoàn kết lại, vừa vặn bị nhân loại bại.
Các loại robot thông minh, sinh vật giống người là chủ đề phổ biến trong tiểu thuyết khoa học viễn tưởng. Nhiều tác phẩm khoa học viễn tưởng nổi tiếng như "Điệp viên Trái Đất", "Người máy thế kỷ 21", "Trí tuệ nhân tạo" và những tác phẩm khác đều sử dụng nghệ thuật để miêu tả quan hệ giữa con người và những tạo vật do chính mình tạo ra, đầy đủ các yếu tố như không gian số, thực tại ảo, trí tuệ nhân tạo, sinh học vi máy tính, kỹ thuật gen, ma túy và khủng bố sinh học.
Trong truyện "Điệp viên Trái Đất", con người phụ thuộc vào những người máy bản sao giống con người để làm việc và duy trì cuộc sống tươi đẹp, nhưng chỉ cho phép chúng sống được trong vòng bốn năm, cũng không cho phép chúng có tính cách độc lập. "Mong muốn trở thành con người" được coi là một tội lỗi không thể tha thứ, do đó đã có những sát thủ được điều đến để truy sát những "tội phạm" như vậy, nhằm ngăn chặn sự đe dọa của "tạo vật" đối với tồn tại của con người. Tác phẩm này đã miêu tả tính ích kỷ của con người, đồng thời truyền cảm thương cho những người máy bản sao.
Nhân vật chính David trong "Trí tuệ nhân tạo" là một "đứa trẻ" trí tuệ có cảm xúc, được một cặp vợ chồng người để nuôi dưỡng, nhưng lại bị chúng từ bỏ, do đó David đã đi vào những cuộc phiêu lưu tìm kiếm "tình mẫu tử" cho đến mãi mãi sau này, và cuối cùng, cậu bé đã nhận được tình mẫu tử nhờ sự giúp đỡ của những sinh vật cao cấp không rõ nguồn gốc. Cốt truyện này với thiết lập và sự thực hiện các ước mơ đã khiến chúng ta đồng cảm và cảm thông với người máy thông minh, tin rằng chúng cũng có cảm xúc và có quyền được yêu thương - người máy thông minh cũng nên có quyền con người.
Bất kể cách nào, con người không thể phớt lờ được khả năng này, nếu robot trí tuệ cao, người máy sao chép và con người thậm chí còn giỏi hơn nhau, thì sự tồn tại của con người sẽ đối diện với sự thử thách. Cuối cùng, con người vẫn là lợi danh, con người, người tạo vật này, không giống như Đấng Tạo Hóa, không bình tĩnh như vậy, con người lo lắng rằng mình sẽ bị hủy hoại bởi tạo vật hoặc bị kiểm soát bởi chúng, có thể là định mệnh không thể phản bội của con người. Và việc sử dụng lo lắng này để xây dựng cốt truyện là một chiến lược thị trường phổ biến. Thế giới của "Người máy thế kỷ 21" đã trình bày hình ảnh định mệnh như vậy, nhân vật chính là người máy thông minh và hệ thống trí tuệ của chúng, còn con người lại là "thức ăn" của chúng, cung cấp năng lượng sinh học cho chúng, giống như những cây trồng và bầy cừu mà con người từng trồng trọt và chăn nuôi.
Bối cảnh là nền tảng thời gian và không gian nơi diễn ra câu chuyện, vai trò của nó là hợp lý hóa hành động của nhân vật. Các thể loại tiểu thuyết khác nhau đòi hỏi thiết đặt bối cảnh khác nhau: một số thể loại cụ thể yêu cầu tác giả tạo ra một hệ thống thế giới mới và vận hành một cách có trật tự, như những gì đã được trình bày trong Phần thứ ba và thứ tư của khóa học này về tiểu thuyết giả tưởng và khoa học viễn tưởng; tuy nhiên, hầu hết các câu chuyện tiểu thuyết diễn ra trong thế giới thực thì không yêu cầu tác giả phải mất công xây dựng hệ thống thế giới, mà cần tập trung vào việc thiết lập cụ thể các cảnh vật (đương nhiên, việc thiết lập cảnh vật quan trọng đối với mọi thể loại tiểu thuyết).
Nếu bạn đang cố gắng viết một cảnh vật nhưng không biết làm thế nào để tiếp tục, suy nghĩ về những câu hỏi này có thể giúp bạn tiến gần hơn đến mục tiêu của mình.
● Từ cảnh vật này, độc giả có thể hiểu được điều gì chính trong câu chuyện?
● Thông tin được trình bày có thúc đẩy câu chuyện phát triển không? Làm thế nào để thúc đẩy?
● Khi cảnh vật được triển khai, độc giả trải qua điều gì (cảm xúc, hiểu biết, thanh lọc hay cảm xúc khác)?
● Nhiệm vụ của cảnh vật có liên quan chặt chẽ đến cốt truyện chính không? Hay đó chỉ là một cảnh vật không liên quan? - Dù bạn ban đầu cho rằng nó hấp dẫn (lưu ý rằng, hấp dẫn không phải là điểm chính, sức mạnh và tính khai sáng của câu chuyện mới là quan trọng).
● Nếu một chương có nhiều cảnh vật đơn lẻ, bạn có tạo khoảng trống để phân chia chúng không? Nếu không, liệu sự chuyển đổi từ cảnh này sang cảnh khác có rõ ràng và trôi chảy không?
● Nội dung bắt đầu của cảnh vật có độc đáo, xúc động, bất ngờ hoặc hấp dẫn không? Bạn có tránh được vấn đề mô tả quá nhiều hoặc không cần thiết về bối cảnh, địa điểm, ngoại hình nhân vật hoặc mô tả môi trường khác không?
Giống như một viên gạch được xây vào tường, mỗi cảnh vật đều có vị trí và chức năng của mình, nếu bạn muốn nó nổi bật, bạn phải chủ động trình bày nó cho độc giả.
