Giới thiệu nhân vật, cốt truyện

--------------------

Hoàng Đức Duy sinh ra vào mùa nắng chói chang của năm 1932, khi lúa ngoài đồng vừa trổ đòng đòng và tiếng ve còn ran dậy từ đầu xóm đến cuối làng. Mồ côi mẹ từ nhỏ, cha thì biệt tích phương xa, Duy lớn lên bên ông nội – một người thầy lang già hiền hậu, nặng nghĩa tình làng xóm, sống giữa căn nhà gỗ cũ kỹ bên cạnh vườn thuốc Nam quanh năm xanh tốt. Duy là một cậu bé sáng dạ, tốt bụng, hoạt bát và tinh nghịch. Cậu luôn là người năng động bày trò nhưng hở ra bị mắng là lại xụ mặt mít ướt. Mắt cậu long lanh như hạt sương sớm, môi luôn nở nụ cười rạng rỡ như ánh nắng sau cơn mưa. Cậu hay cười, hay nói, thích đuổi bắt chuồn chuồn, thích nằm lăn ra cỏ nghe gió kể chuyện, lại có cái thói quen lạ là hay xịt nước hoa bưởi của ông lên tay áo mỗi sáng đến lớp, bảo rằng để... "thơm thơm giống mấy thầy đồ trong sách". Vẻ đẹp của Duy trong trẻo và tinh khôi – cái đẹp khiến người ta nhìn vào phải mỉm cười, như thể một nhành hoa nhỏ vừa nở giữa vườn xuân. Dẫu nghịch ngợm là thế, Duy lại học rất giỏi, chữ viết đẹp như phượng múa rồng bay, đọc sách không cần ai nhắc nhở, và đặc biệt có trí nhớ lạ kỳ – điều gì nghe qua một lần là nhớ mãi.

Cũng sinh cùng năm, nhưng cuộc đời của Nguyễn Quang Anh lại như tờ giấy trắng đượm sầu từ thuở mới chào đời. Cậu mồ côi cha mẹ từ lúc chưa kịp gọi được một tiếng thân thương trọn vẹn. Quang Anh được ông nội – cụ Nguyễn – nuôi nấng bằng tất cả tình thương còn lại sau cuộc đời đầy mất mát. Cụ từng là thầy đồ nổi tiếng một thời, nay sống ẩn dật, dành những năm cuối đời để dạy chữ cho bọn trẻ và nuôi cháu bằng thơ, bằng sách, bằng những buổi chiều đốt trầm nghe ca dao vọng cổ vọng về từ mé sông xa. Quang Anh lớn lên trong lặng lẽ, trầm tính và ít nói. Mắt cậu đen sâu, ánh nhìn bình thản như đã thấu tỏ nhiều điều, còn nụ cười thì hiếm hoi nhưng chân thành, đủ khiến người đối diện phải nhớ mãi. Gương mặt cậu mang nét đẹp thanh tú, cương nghị – một vẻ đẹp không cần tô vẽ, chỉ cần đứng yên cũng khiến lòng người nghiêng ngả. Cậu bé ấy yêu thiên nhiên như yêu chính quê hương mình – thích lắng nghe tiếng gió vờn trên ngọn cau, thích ghi chép lại những bài thơ ngẫu hứng khi ngắm đàn bướm lượn quanh hoa. Quang Anh học rất giỏi, nhưng không học để đua tài – cậu học để hiểu, để khám phá, để một ngày kia có thể mang tri thức quay về giúp quê hương mình đổi thay.

--------------------